Een Strijkglas of strijksteen (Duits: Gnidelstein, Plättstein of Glattstein; Engels: Slickstone) is een massief schijfvormig brok glas met een afgeplatte onderzijde en een bolle bovenzijde. Voor zover na te gaan, zijn ze in de 17e-19e eeuw in Duitsland gemaakt. Daar worden ze althans het meest aangeboden. Waarschijnlijk gemaakt om de laatste resten glas van de in de ovens bijna lege potten goed te gebruiken. Dat zou ook kunnen verklaren dat ze in diverse kleuren voorkomen, wat ook maar voorhanden was. En voor het gebruik maakte het toch weinig uit.

strijkglasDe diameter is meestal 07- 09 cm, maar er zijn er ook van 11 of 12 cm. De meeste zijn tussen 02,5 en 04 cm hoog, maar er zijn ook hogere of plattere. Het gewicht ligt tussen 0,35 en 0,55 kg. Ook hier volgt de vorm de functie: bepalend is of hij goed in de hand ligt van de gebruiker.
Waarvoor werd zo’n steen gebruikt? De meest gehoorde verklaring is dat er vroeger kleren mee gestreken werden, in het bijzonder de kanten kragen en mouwen. Het zou een voorloper zijn van ons strijkijzer. Een andere verklaring is dat het bij de productie van stoffen gebruikt werd om de oneffenheden glad te strijken. Ook zouden ze gebruikt zijn om korrelige stoffen, zoals verfpigmenten of geneesmiddelen glad te maken voor het gebruik, een wrijfsteen of vijzel. Maar meestal waren die voorzien van een handvat, wat het gebruik vergemakkelijkte. Zoals veel gebruiksglas heeft de strijksteen dus geen eenduidige functie. De discussie loopt nog en wie het weet mag het zeggen.

Verwijzingen: Manfred Reinartz: Glas aus dem Schwarzwald: p. 95, nr 1826; Karl-Heinz Poser: Alte Trinkgläser, Flaschen und Gefässe, p. 110; Pieter Ritsema van Eck: Glass in the Rijksmuseum, Vol-1: pp 201-203.